Een stad met meer inspraak en democratie

De inwoners van onze stad willen inspraak. De burgers weten het best wat hun behoeften zijn en kunnen oplossingen beoordelen. Ze kunnen ook zelf oplossingen aanreiken, zowel in de vorm van suggesties of creatieve ideeën, als van concrete acties. Burgerbijdrage kan effectief het verschil maken. Want zo gaan de burgers zelf actief participeren in het beheer van hun gemeente. Zo krijgen ze het gevoel dat ze wonen in een stad op maat van de mensen, en niet alleen van de bureaucratie, economie, technologie, of politiek.’

Dat alles kan alleen maar slagen als beleidsvoerders open staan voor inspraak. De voorbije periode hebben we gezien dat de vraag om inspraak meer dan eens botste met het beleid. Dat merkten we in de discussies over de toekomst van de Meerminne en het Stadsterras, in de plannen voor de afbraak van de Perenpit-school die vervangen werd door een nieuwbouwproject, bij de voorstelling van de nieuwe sociale woningen van het Lepelhof. In het gebrek aan openheid in verband met de renovatie van het Stadhuis. Het samenbrengen van wijk- of stadsbewoners vanaf de conceptfase bij het uittekenen van toekomstplannen voor onze stad, wijk of straat en het organiseren van echte inspraak daarrond is fundamenteel. 

Die consultaties komen vandaag neer op een vervelende formaliteit als alle belangrijke zaken al lang beslist zijn. Daarom moeten voordien de wezenlijke vragen voorliggen: welke noden heeft de bevolking, welke functies moet de buurt invullen, in welke vorm gebeurt dat best en hoe zorgen we voor een sociaal en verbindend beleid? Die inspraak en betrokkenheid is een aanpak die de PVDA steeds toepast in haar dagelijkse praktijk. Straat-raad-straat noemen we dat. Goed luisteren naar de eerste betrokkenen, hun vragen in duidelijke eisen naar voor brengen op de gemeenteraad, en met de resultaten terug gaan naar de wijk.

Daarvoor zijn ook nieuwe openbare ontmoetingsruimtes nodig. Waar je niets moet consumeren, maar van alles aangeboden krijgt: boeken, kranten, wifi, computers met internettoegang, televisie, kleine optredens, debatten, administratieve diensten… Waar je kennis kan uitwisselen en inspraak en participatie kan organiseren. Zulke ontmoetingsruimtes organiseren we het best per wijk. Zo betrekken we ook de vele mensen die vandaag al te veel op zichzelf zijn aangewezen en die vereenzaamd zijn. Er worden hiervoor al inspanningen gedaan door de stad (buurthuizen De Populier en De Meerminne), maar de participatie is nog te beperkt. Er moet meer ingezet worden om de mensen te bereiken. 

Ook de technische mogelijkheden om iedereen te raadplegen en te betrekken zijn vandaag eindeloos veel groter dan vroeger. Met de sociale media en de smartphone volstaat een druk op een knop om je mening te geven. Als stadsplatformen alle info bijeenbrengen, is interactie mogelijk. Die platformen moeten voor iedereen toegankelijk zijn. Daartoe voorzien we ook wifi-punten in de stad.

Wij willen een stad op mensenmaat. Dat kan maar door druk van onderuit. Als mensen zich inzetten, samenwerken en als het moet ook actie voeren, kunnen zij hun rechten verdedigen. Dat is de rode draad van onze sociale geschiedenis: de afschaffing van kinderarbeid, het betaald verlof, de achturendag, de sociale zekerheid: niets wat echt de moeite was is er ooit gekomen zonder massale mobilisaties en acties. En dat geldt net zo goed in onze stad.

Een sterk middenveld is belangrijk voor deze democratie-van-onderuit, omdat het allerlei groepen betrekt, omdat het mensen versterkt, omdat er kennis samengebald zit. Een brede en diepe democratie kan niet zonder een goed ontwikkeld middenveld. Van actiegroepen tot raden en vakbonden, van vrouwenorganisaties tot buurt- en natuurverenigingen: zij zijn een essentiële schakel in het democratische proces. Ze vormen de buik van de samenleving waar het debat wordt georganiseerd en waar mensen samenkomen. Ze kunnen mee de agenda bepalen en meningen helpen vormen. Want democratie is zoveel meer dan om de zes jaar een bolletje gaan kleuren. Democratie is het permanent betrekken van de bevolking in breed gedragen beslissingen over onze toekomst.

Vandaag heeft het stadsbestuur niet veel oog voor het middenveld. Het nieuwe participatiebeleid leidde tot de afschaffing van goed ondersteunde raden zoals de jeugdraad, de cultuurraad, de sportraad, de diversiteitsraad, .... die gekoppeld waren aan diensten die specifiek rond die thema's werkten. Ook die werking werd afgeschaft.  Daarom pleiten we voor de heropstart van onder meer een jeugddienst, een sportdienst, een integratiedienst. Die kunnen taken opnemen die vandaag enkel en deels door vrijwilligers gebeuren. Het nieuwe clustersysteem dat meer uitgaat van het beheer van bepaalde domeinen dan van een dienst ten aanzien van bepaalde groepen of problemen, stapt immers af van openbare dienstverlening richting outsourcing overheidsopdrachten. Dat is niet de richting die we uit willen.

Verenigingen vinden steeds moeilijker een betaalbare plek om samen te komen en hun werking te ontplooien. Adviezen krijgen weinig gehoor, raden werden afgebouwd, de ondersteuning van stadspersoneel werd verminderd. Terwijl er juist nood is aan thema-specialisten in de administratie die het luisterende oor en de democratie mee organiseren, informeren en ondersteunen. Adviezen van mensen die hun expertise doorheen de jaren opbouwen en de praktijk goed kennen, kunnen niet vervangen worden door individuele online reacties.

Die strategie van afbouw van democratie moet gekeerd worden. Naar een houding voor respect voor al die mensen die zich onbezoldigd engageren en het beste van zichzelf geven voor het adviseren van het beleid vanuit hun expertise, opkomen voor de volksgezondheid of voor de verdediging van hun collega’s.

Geen jaar gaat voorbij of er zijn nieuwe voorbeelden van politici op verschillende niveaus die hun mandaat gebruiken om er zichzelf mee te verrijken. De zelfbediening van o.m. Siegfried Bracke die nog een paar duizend euro extra ontving bovenop het maximumpensioen van meer dan 7.800 euro was een zoveelste feit dat maar boven kwam dankzij de PVDA. Die zelfbediening moet stoppen.

Maar er is niet alleen het graaien zelf, er is ook het belangenconflict tussen mandaten. Daarom wil de PVDA klaarheid hebben over alle intercommunales waarin Mortsel participeert, hun raden van bestuur, betaalde vergoedingen en beleggingen. Over het autonome gemeentebedrijf en de vergoedingen die er uitgekeerd worden. Over mandaten en inkomens van alle schepenen. De bestaande cumuls, zoals die waarbij de Mortselse burgemeester tegelijk ook voorzitter is van Igean, terwijl Igean de controle moet doen op asbestsaneringen die in opdracht van stad Mortsel gebeuren. Nu zwijgt men in alle talen over de mogelijke belangenconflicten die door deze cumuls ontstaan.

Verplichte bekendmaking, Dat is zoals het in Zweden gebeurt. Daar verplicht de wet alle beslissingen, officiële communicatie en wetgevingsprocessen openbaar te maken. Het vermogen en de verloning van politici zijn er openbaar. De Zweden zijn trots op hun offentlighetsprincip, hun openbaarheidsprincipe. Ze hebben er terecht aan vastgehouden, ook bij hun toetreding tot de Europese Unie. dat willen wij ook zo in Mortsel.

Openbaarheid begint met communicatie en informatie bestemd voor alle inwoners van de stad. Als die ontbreekt, kan je onmogelijk iedereen betrekken. Gemeentelijke communicatie is de belangrijkste overheidscommunicatie. Van alle overheden hebben burgers het meest vertrouwen in de lokale overheid. Tegelijk speelt het gevoel van nabijheid.

Het huidige stadsbestuur verving de vroegere stadskrant door het tweemaandelijkse M-magazine en een maandelijkse Uit-gids. Het is belangrijk om te blijven evalueren of alle inwoners langs deze publicaties toegang hebben tot de info over het reilen en zeilen van de stad. Om de drempel tot internet en online diensten te verlagen stellen we voor gratis wifi aan te bieden in de hele stad. Het grondgebied van Mortsel is dichtbebouwd en overzichtelijk, wat dit vergemakkelijkt. Wij dringen aan op openbare plaatsen waar je gratis en onbeperkt online kan gaan.

In Vlaanderen bestaat er een zorgwekkende cultuur van verwevenheid tussen vastgoedbaronnen, financiële holdings, speculanten en politici. Een cultuur die stedelijke ruimte en publieke diensten verpatst, een cultuur die het zonlicht niet kan verdragen. Links moet dat aanpakken. Dat is al jaren de essentie van de voorstellen van de PVDA, sinds de publicatie van het boek Graailand van Peter Mertens.

Stadsbesturen onderhandelen met projectontwikkelaars. Dat gebeurt achter de schermen, weg van het publiek en van de gemeenteraad. Adviezen van bevoegde ambtenaren worden genegeerd. In ruil voor de aanleg van een stadsplein met parking mocht de projectontwikkelaar grotere volumes bouwen. Buurtbewoners of actiegroepen die niet akkoord gaan met bouwprojecten, worden als lastige pottenkijkers bejegend.

Daarom voeren we een verbod in voor mensen uit de immobiliën in uitvoerende mandaten van het stadsbestuur. En starten we een duidelijke beleid dat gemeentelijke mandaten niet combineerbaar zijn met elke functie in de privé waar enige belangenvermenging mogelijk is. Die kan immers gemakkelijk ontstaan als je de publieke belangen moet verdedigen als gemeenteraadslid of schepen en tegelijk de private belangen van een bedrijf als bestuurder.

Transparantie komt niet vanzelf. Daarom hebben we een strenge controle nodig die ervoor zorgt dat het beheer van publieke fondsen volledig wettelijk gebeurt. Een ‘ethische brievenbus’, staat ter beschikking van ambtenaren en inwoners die misbruik en corruptie willen aanklagen. De contracten van de stad worden doorgelicht om te kijken of er onregelmatigheden zijn, om te controleren of er niet met sociale dumping gewerkt wordt, ook in de onderaannemingen. En om te zien of er geen contracten zijn afgesloten met firma’s die filialen hebben in belastingparadijzen.

Zo wordt corruptie opgespoord en aangepakt, zo worden belangenconflicten uitgesloten. Klokkenluiders worden beschermd en er komt een plek waar de stadsambtenaren en burgers terechtkunnen voor klachten. Dat is nodig, omdat de stad met publieke middelen wordt gefinancierd.